شهرام شریفی رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان فیروزکوه در یادداشتی نوشت: رشد صنعت گردشگری، هرچند فرصت‌های اقتصادی چشمگیری برای مقاصد مختلف فراهم می‌کند، اما همواره با پیامدهای چندبُعدی و گاه پنهانی همراه است که بر کیفیت زندگی جوامع میزبان اثر مستقیم می‌گذارد.

 افزایش Overtourism (هجوم بیش‌ازحد گردشگران و عبور از ظرفیت تحمل مقصد)، علاوه بر ایجاد ازدحام و کاهش کیفیت تجربه گردشگر، می‌تواند به فشار مفرط بر زیرساخت‌ها، فرسودگی فضاهای عمومی و کاهش رفاه ساکنان محلی منجر شود.

از سوی دیگر، Resource Pressure (فشار بر منابع حیاتی مانند آب، انرژی، خاک و اکوسیستم‌های طبیعی) موجب بر هم خوردن تعادل زیست‌محیطی و تهدید پایداری مناطق حساس می‌شود.

مسائل فرهنگی نیز بخش مهمی از چالش‌ها را تشکیل می‌دهند. Cultural Disruption (اختلال فرهنگی) زمانی رخ می‌دهد که الگوهای رفتاری، ارزش‌ها و سنت‌های محلی تحت تأثیر حضور گسترده گردشگران دستخوش تغییر یا کمرنگ شود. این تغییرات، اگر مدیریت نشوند، می‌توانند به تجاری‌سازی فرهنگ، از بین رفتن اصالت محلی و کاهش حس تعلق اجتماعی بینجامند.

افزون بر اینها، پدیده Economic Leakage (نشت اقتصادی) یکی از جدی‌ترین مشکلات مقاصد گردشگری است؛ زمانی که بخش عمده درآمد حاصل از این صنعت، به‌جای گردش در اقتصاد محلی، به شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران غیربومی منتقل می‌شود و سهم واقعی جامعه میزبان از منافع گردشگری حداقلی باقی می‌ماند.

با این حال، در صورت اتخاذ رویکردهای علمی و برنامه‌ریزی‌شده، می‌توان تهدیدها را به فرصت تبدیل کرد.

رویکرد Sustainable Tourism (گردشگری پایدار) زمانی اثربخش خواهد بود که با مفاهیم تخصصی‌تر و عملیاتی همراه شود:

از جمله Carrying Capacity Management (مدیریت ظرفیت برد، برای تعیین حد بهینه حضور گردشگران بدون تخریب مقصد)،

Community-Based Tourism (گردشگری مبتنی بر جامعه، که در آن مردم محلی نقش فعال در تصمیم‌گیری، مدیریت و بهره‌برداری اقتصادی دارند)،

و Responsible Visitor Behavior (رفتار مسئولانه گردشگران، شامل احترام به فرهنگ، قوانین، حرمت فضاهای عمومی و حفاظت از محیط زیست).

به‌کارگیری این اصول، همراه با سیاست‌گذاری هوشمندانه و آموزش همگانی، می‌تواند به حفظ هویت فرهنگی، حفاظت از منابع طبیعی، افزایش عدالت اقتصادی و ارتقای کیفیت زندگی جامعه میزبان بینجامد.

در نهایت، آینده گردشگری فیروزکوه زمانی معنا می‌یابد که حضور گردشگران نه بار اضافی، بلکه فرصتی برای تقویت جوامع محلی و پایداری محیط باشد.

انتهای پیام/